Cấy ghép tế bào gốc (Stem cell transplant)
Cấy ghép tế bào gốc (stem cell transplant) thường được dùng để điều trị ung thư máu nhưng đôi khi có thể được dùng để trị các chứng bệnh và ung thư khác. Cấy ghép tế bào gốc cũng được gọi là cấy ghép tủy xương (bone marrow transplants).
Cấy ghép tế bào gốc là việc điều trị chuyên môn và sâu rộng và chỉ có thể được thực hiện ở một số bệnh viện nào đó.
Tế bào gốc là gì?
Tế bào gốc là tế bào non mà có thể phát triển thành nhiều loại tế bào khác nhau mà cơ thể cần.
Tế bào gốc mà tạo thành tế bào máu thường chủ yếu được tìm thấy ở tủy xương, nhưng một số có thể tìm thấy trong máu và các mô khác.
Cấy ghép tế bào gốc là gì?
Cấy ghép tế bào gốc gồm có việc tiêu diệt các tế bào ung thư bằng cách dùng liều lượng hóa trị rất cao, và đôi khi dùng xạ trị. Các điều trị liều cao này cũng phá hủy các tế bào gốc trong cơ thể mà sẽ cần được thay thế bằng tế bào gốc mới.
Các tế bào gốc mới có thể là:
- thu thập từ người bị ung thư trước khi họ được điều trị, và cất giữ cho đến sau khi điều trị
- thu thập từ người khác.
Các tế bào mới được cho vào cơ thể bằng cách truyền, giống như truyền máu. Các tế bào này di chuyển trong dòng máu đến tủy xương nơi chúng sẽ bắt đầu phân chia và tạo ra các tế bào máu mới.
Các tác dụng phụ của việc cấy ghép tế bào gốc
Hầu hết các tác dụng phụ của việc cấy ghép tế bào gốc là gây ra do xạ trị hoặc hóa trị liều lượng cao. Các tác dụng phụ có thể trầm trọng và cần chăm sóc chuyên môn.
Các tác dụng phụ trong thời kỳ đầu của việc cấy ghép tế bào gốc có thể là:
- nhiễm trùng
- mệt mỏi
- lượng tế bào máu thấp và cần được truyền máu
- miệng bị đau hoặc lở miệng vì lớp niêm mạc miệng bị tổn hại
- buồn nôn và nôn mửa
- ăn mất ngon
- tiêu chảy
- rụng tóc
- vấn đề về da như da khô, ngứa ngáy, nổi mẩn, tróc da và phồng rộp
- đau nhức.
Cũng có thể có các tác dụng phụ dài hạn từ việc cấy ghép tế bào gốc, kể cả:
- cục máu đông
- vấn đề về phổi
- vấn đề về tim
- vấn đề về gan
- mất khả năng sinh sản
- graft versus host disease (bệnh do mảnh ghép chống lại cơ thể chủ) – việc này xảy ra khi tế bào gốc (do người khác hiến tặng) có phản ứng chống lại cơ thể của người nhận cấy ghép.
Chuẩn bị cấy ghép tế bào gốc
Quý vị sẽ cần ký kết một đơn ưng thuận trước khi được cấy ghép tế bào gốc. Điều quan trọng là quý vị hiểu được mình đồng ý những gì. Điều này bao gồm loại hóa trị hoặc xạ trị mà quý vị đang có, và các tác dụng phụ mà quý vị có thể gặp phải.
Quý vị cũng nên biết:
- những gì xảy ra nếu tế bào của chính mình được dùng cho việc cấy ghép
- khi nào quý vị bắt đầu chuẩn bị cho việc cấy ghép
- quý vị có cần được khám răng trước khi cấy ghép không
- quý vị có cần thay đổi chế độ ăn uống trước cuộc cấy ghép không
- quý vị cần có các xét nghiệm gì
- quý vị cần nghỉ việc bao lâu và lấy bao nhiêu ngày nghỉ bệnh
- quý vị có hội đủ điều kiện được trợ cấp nào từ Centrelink
- quý vị sẽ ở lại bệnh viện khoảng bao lâu
- quý vị cần hỗ trợ gì khi về nhà
- quý vị cần liên lạc ai nếu có quan ngại hoặc thắc mắc gì
- các tác dụng phụ mà quý vị có thể gặp phải
- có hạn chế gì đối với những người đến thăm quý vị.
Có nhiều thông tin cần hiểu và hướng dẫn cần làm theo khi chuẩn bị cuộc cấy ghép tế bào gốc. Cũng giúp ích nếu quý vị viết xuống những gì cần nhớ, ghi chép nhật ký, và nhờ người nào đi với quý vị đến dự cuộc hẹn. Nhớ nên biết những ai mà quý vị cần liên lạc và số điện thoại của họ nếu mình có quan ngại điều gì hoặc trở nên đau yếu.